Boynumuzda 7 tane omur ve bunların arasında 5 tane disk bulunur. Disklerin içi jelatinöz adı verilen bir sıvı ile doludur. Omurgalar arasındaki disk dokusunun jelatin kıvamındaki iç kısmının, daha kuvvetli bir bağ dokusundan oluşan dış kısmı yırtarak omurilik ve sinirlere bası yapması sonucu boyun fıtığı ortaya çıkar. Boyun fıtığı, sıklıkla 5. ve 6 omurlar arasında, ikinci sıklıkta 6. ve 7. omurlar arasında görülür. Bunun nedeni bu omurların çok hareketli olması ve strese daha fazla maruz kalmasıdır.
Boyun fıtığının oluşma nedenleri şunlardır:
Ağır yük kaldırma, ters bir hareket yapma, trafik kazaları ya da yüksekten düşme, cep telefonunun uzun süre kullanımı, boynu eğerek uzun süre ekrana bakmak duruş bozukluğuna yol açan uzun süreli masa ya da bilgisayar başında oturmak
Şimdi kısaca Boyun fıtığının belirtilerine göz atalım:
Baş ağrısı: Daha çok ense kökünden başlayan, yer yer, şakak ve göz çevresine kadar yayılan tiptedir.
Denge bozukluğu: Hasta tarafından baş dönmesi olarak adlandırılsa da zeminin ayakların altından çekilmesi hissi şeklinde tanımlanır.
Kollarda uyuşma, karıncalanma, güç kaybı veya ağrı
Terleme Anormallikleri: Özellikle saç diplerinde ve yüzde aşırı terleme çok sık gözlemlenir.
Çarpıntı: Kalp ritminde artma ve genellikle kalp atımlarının hasta tarafından kuvvetle hissedilmesi tarzındadır.
Bağırsakların yavaş çalışması, aşırı üşüme, dikkat dağınıklığı ve unutkanlık, uyku bozuklukları gibi yakınmaların da boyun fıtığı ile ortaya çıkabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
Boyun fıtığında kesin tanının koyulabilmesi için ayrıntılı nörolojik muayene şarttır. Gerekli görülürse MR, bilgisayarlı tomografi ve EMG ile tam teşhis konulabilir. Tedavi ameliyat gerektiriyorsa cerrahi müdahale yapılır. Gerektirmeyen durumlarda ilaç tedavisi olarak ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler kullanılır. Boyun omuru çevresindeki kasları güçlendirmek için boyun fıtığı egzersizleri önerilir.
Tüm bu kapsamlı bilgilenme boyun fıtığı hastaları için çok önemlidir. Şimdi boyun fıtığına iyi gelen ve özellikle ağrıyı geçiren egzersizlerimize geçebiliriz.
Boyun fıtığı için izometrik denilen boynu sağa sola bükmeden, boyun adalesini güçlendiren egzersizler önerilir. Bu yüzden ilk dört egzersizimi buna göre seçtik. Diğer egzersizler yine boyun kaslarını güçlendirmeye yönelik. Hazırsanız başlayalım:
ÇENEYİ GERİ İTME (CHIN TUCK): Sırtınız dik bir şekilde oturun. İleride bir yere sabit bakın ve çenenizi geriye doğru itin. İsterseniz parmağınızı sabit tutarak başınızın öne ve arkaya doğru eğrilmemesini sağlayabilirsiniz. Başınızı çenenizden düz bir şekilde geriye atıp 3-4 saniye bekleyin ve tekrar ilk pozisyona geri dönün. Bu egzersizi 10 kere tekrar edin.
ALINDAN TUTARAK BAŞI ÖNE EĞME (FRONT NECK ISOMETRIC): Sırtınız dik bir şekilde oturun. Avuç içinizi alnınıza koyun. Şimdi başınızı öne eğerken elinizle alnınızı geriye itin. Bu şekilde boyun kaslarınızı güçlendirmiş oluyorsunuz. Başınızı öne eğmek için iterken 3-4 saniye bekleyin ve ilk pozisyona geri dönün. Hareketi 7 kere tekrar edin.
ENSEDEN TUTARAK BAŞI ARKAYA İTME (POSTERIOR ISOMETRIC): Sırtınız dik bir şekilde oturun. Bir elinizle başınızı ensenizden tutun. Şimdi başınızı arkaya doğru itin. İttiğiniz zaman 3-4 saniye bekleyin. Boyun kaslarınızdaki gerilimi hissedin. Daha sonra ilk pozisyona geri dönün. Toplamda 7 kere yaparak egzersizi tamamlayın.
BAŞIN SAĞ VE SOL YANLARINDAN TUTARAK İTME EGZERSİZİ (LATERAL NECK ISOMETRIC): Sırtınız dik oturun ve sağ elinizin avuç içini alnınızın yanına koyun. Başınızı sola doğru iterken elinizle ters yönde gerilim oluşturun. Başınızı iterken 3-4 saniye bekleyin ve ilk pozisyona geri dönün. Egzersizi 5 kere tekrar edin. Şimdi diğer tarafa yani sağ tara hareketi aynı şekilde tekrar edin. Başınızı yana doğru iterken oluşan gerilim boynunuzdaki farklı kas gruplarını çalıştıracaktır. Diğer tarafa da hareketi 5 kere tekrar edin.
HAVLU YARDIMIYLA BOYUN KASLARINI GÜÇLENDİRME EGZERSİZİ: (CERVICAL EXTENSİON WITH TOWEL SUPPORT): Sırtınız dik bir şekilde otururken bir havluyu rulo haline getirip ensemizden geçirin. Havlunun her iki ucunu elinizle tutup ileri doğru çekerken başınızı yavaşça yukarı kaldırın. Gözlerinizi tavana kaldırıp 3-4 saniye bekleyin. Yavaşça ilk pozisyona geri dönün. Bu egzersizi yaparken yavaş olmak ve boynun fazla zorlanmamasına dikkat etmek önelidir. Egzersizi 10 kere tekrar edip tamamlayın.
OMUZLARI YUKARI KALDIRIP İNDİRME (SHOULDER SHRUGS): Bu egzersiz özellikle sıkışmış ve gergin haldeki boyun kaslarını rahatlatarak ağrıyı gidermesiyle bilinir. Bu çok rahatlatıcı egzersizi tüm seriyi yapmasanız bile gün içinde 3 set halinde tekrar etmenizi tavsiye ederiz. Bu egzersizi isterseniz oturarak veya ayakta yapabilirsiniz. Her iki omuzunuzu aynı anda boynunuza doğru gererek yukarı kaldırın. Yukarı kaldırdığınızda içinizden orta hızda sekize kadar sayın ve serbest bırakın. Egzersizi 10 kere tekrar edin.
Bu egzersizlerin haricinde boynunuzdaki ağrıya iyi gelecek bir tavsiyemiz daha var. Boyun kaslarındaki gerilimi rahatlatmak ve ağrıyı almak için boynunuza sıcak havlu veya sıcak su torbası uygulayabilirsiniz. İsterseniz oturur vaziyette sıcak su torbasını elinizle bastırarak boynunuzda tutun. Sıcak su torbası çok sıcak olmamalı ama rahatlama sağlayacak bir derecede olmalıdır. Bir diğer yapılış şekli sıcak su torbasını boynunuza yerleştirerek yastığın üzerine başınızı koyup uzanmaktır. Sıcaklığın azalmasını bekleyene kadar 20 dakikayı geçmeyecek şekilde boynunuzda tutabilirsiniz.
Son bir uyarımız ise boyun fıtığı olan hastaların mutlaka ortopedik yastık kullanmaları ile ilgili. Bu yastık boyuna sürekli destek sağlayarak hastaları rahatlatmaktadır.
Kaynakça: 1. https://www.medicalpark.com.tr/boyun-fitigi-nedir/hg-1775
-
https://www.istanbulcerrahi.com/tr/saglikli-bilgiler/beyin-sinir-ve-omurilik-cerrahisi/boyun-fitigi-hastaliginin-az-bilinen-ozellikleri
-
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberleri/boyun-fitigi/#quicklink8
-
https://www.medikalakademi.com.tr/boyun-fitigi-nedir-neden-olur-agrisi-belirtileri-ve-tedavisi/#boyun-fitigi-egzersizleri
-
https://www.healthline.com/health/fitness-exercise/herniated-disk-exercises#exercises-to-relieve-pain
-
https://www.spine-health.com/conditions/herniated-disc/cervical-herniated-disc-symptoms-and-treatment-options
-
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/herniated-disk/diagnosis-treatment/drc-20354101