İyot, bazı gıdalarda bulunan, vücudun üretemediği bir mineral türüdür. İyot hem çocuklar hem de yetişkinlerde metabolizma ve beyin gelişimi açısından önemlidir. Vücudumuz, tiroid hormonlarını üretmek için iyota ihtiyaç duyar. Bu hormonlar, vücudun metabolizmasını ve birçok önemli fonksiyonu kontrol eder. Ayrıca, gebelik ve bebeklik döneminde sağlıklı kemik ve beyin gelişimi için de vücut tiroid hormonu üretmek için bol miktarda iyota ihtiyaç duyar.
Doğadan ve besinler ile alınan iyot miktarı yetersiz kaldığında büyüme geriliği, zekâ ile ilgili sorunlar, guatr, tiroitte nodül oluşumu ve hipotiroidi gibi hastalıklar ortaya çıkabilir. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından sunulan verilere göre dünyada 2 milyar kişide iyot eksikliği vardır ve bu sorun ülkemizde de oldukça sık görülmektedir. İyot eksikliği şu rahatsızlıklara neden olabilir:
Düşük veya erken doğum
Zihinsel engellilik
Büyüme geriliği
Tiroid sorunları
Tiroid kanseri
İyot eksikliği eczaneden alınan bir testle kolaylıkla tespit edilebilir.
İsterseniz iyot almanın faydalarına hep birlikte göz atalım:
1- İYOT TİROİDİ İYİLEŞTİRİR:
İyot, vücudumuzun her hücresi için gereklidir. Tiroid bezimiz iyot emen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle iyot eksikliği tiroid sorunlarına yol açabilir.
Günlük iyot alımı önerisi yaklaşık 150 mikrogramdır, ancak Japonya gibi ülkelerde bu miktarın 100 katına kadar çıkılmaktadır. Prof. Dr. Canan Karatay da iyot alımının bir üst sınırı olmadığını söyleyenler arasında.
İyotun en iyi kaynaklarından biri deniz yosunudur. Deniz yosunu kullanımı, Japonya gibi ülkelerde meme kanseri, yumurtalık kanseri ve prostat kanseri oranlarının düşük olmasının nedenlerinden biridir.
Karatay eskiden hastane yataklarının çevresine bu amaçla deniz yosunu konduğunu ve deniz kenarında vakit geçirmenin iyot alımını olumlu etkilediğini söylemektedir.
2- İYOT BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİRİR:
Doğal antiseptik özelliklere sahip iyot, tek hücreli organizmaları öldürebilir. Aynı zamanda mide içindeki anormal bakteri büyümesine karşı da koruma sağlar. Örneğin Helikobakter Pilori bakterilerini önler. Biyolojik ve kimyasal toksinlerin etrafını sararak onları etkisiz hale getirir.
Bağışıklık sistemi açısından iyot hücre bağışıklığını arttırır. Bu etki, tiroit hormonlarının artan üretiminden değil, doğrudan iyodun kendisinden kaynaklanır.
3- İYOT DETOKS ÖZELLİĞİNE SAHİPTİR:
Toksinler ve ağır metaller vücudumuzda ciddi tahribat bırakabilir. Maalesef ki suyumuz, toprağımız, yiyeceklerimiz ve hatta günlük kullanım eşyalarımız bu zararlı maddelerle doludur.
İyot; cıva ve kurşun gibi ağır metalleri vücuttan atma özelliğiyle bilinir. İyot alımı arttığında, bu metallerin idrarla atılma oranı da artar. Bromür, florür, klorür gibi maddeler iyot ile kolayca vücuttan atılabilir.
4- İYOT CİLDİ VE SAÇLARI GÜÇLENDİRİR
Vücudumuzdaki iyot miktarı düşükse cildin alt katmanlarında, tırnaklarda ve saçlarda cilt hücresi yenilenmesi azalır. Bu durum ölü cilt hücrelerinin birikmesine yol açarak cildin kuru, mat ve pul pul dökülmesine neden olur. Ayrıca, iyot eksikliği nedeniyle tiroid seviyesinin düşmesi de cilt kuruluğuna neden olur.
Vücutta yeterli miktarda iyot bulunduğunda cilt pürüzsüz ve düzgün bir görünüm kazanır. İyot almak aynı zamanda saç köklerini de sağlıklı kılar ve saçların sağlıklı büyümesini sağlar.
5- İYOT RUH SAĞLIĞINA İYİ GELİR
Araştırmalar, düşük iyot seviyelerinin, anksiyete ve depresyon dahil olmak üzere ruhsal sağlık sorunlarına sebep olabileceğini göstermiştir. İyodun doğrudan etki ettiği tiroid hormonları, beyin gelişiminde ve nörotransmitterlerin düzenlenmesinde önemli bir rol oynar ve doğrudan ruh halimizi ve duygusal refahımızı etkiler. Vücutta yeterli iyot bulunmadığında bu hormonlarda dengesizlikler görülür ve zihinsel sağlıkta bozulmalar meydana gelebilir.
6- İYOT KADIN SAĞLIĞI İÇİN VAZGEÇİLMEZDİR
Meme dokularında, yumurtalıklarda ve tiroid bezinde oluşan kistler iyot eksikliği nedeniyle nodüllere dönüşebilir. İyot almak yumurtalıktaki kistleri önlemeye yardımcı olur.
Ayrıca yeterli iyot alındığında kadınlarda meme ağrıları ve yumurtlama dönemi ağrıları azalır. Adet öncesi ruh hali değişiklikleri de dengeye girer.
İyot, östrojen reseptörlerini dengeleyerek vücuttaki östrojenin sağlıklı bir seviyede kalmasını sağlar.
7- İYOT KADINLARDA KISIRLIK TEDAVİSİNDE KULLANILABİLİR
Hamilelik öncesi tiroid hormonları, yumurtlamayı düzenlerken aynı zamanda metabolizma ve kilo yönetimi gibi gebe kalma şansını arttıran diğer faktörleri de dengeler.
Hamilelik sırasında ise iyot, gelişmekte olan fetüs için özellikle önemlidir çünkü tiroid hormonu aynı zamanda beyin gelişimi ile ilgilidir.
VÜCUDUMUZDAKİ İYOT MİKTARINI NASIL ARTIRABİLİRİZ?
İyot vücut tarafından üretilmediği için kesinlikle gıda ve takviye yoluyla alınmalıdır. Şu gıdalar iyot açısından zengindir:
İyotlu tuzla zenginleştirilmiş ekmek
Deniz ürünleri, özellikle mezgit ve ton balığı gibi derin tuzlu su balıkları
Japon mutfağında önemli yeri olan deniz yosunu salatası
İyotlu tuz içeren bazı sebzeler, örneğin fırınlanmış patates, konserve mısır ve yeşil fasulye
Ispanak, şalgam, pazı, kabak, sarımsak ve kuru fasulye gibi sebze ve bakliyatlar
Yoğurt ve süt gibi süt ürünleri
İyot içeren çoklu vitaminler
Kaynakça:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9459956/
https://ods.od.nih.gov/factsheets/Iodine-Consumer/
https://www.acibadem.com.tr/hayat/iyot-eksikliginin-neden-oldugu-5-sorun/
https://www.buyukanadoluhastanesi.com/haber/1345/vucutta-iyot-eksikligi-belirtileri
Why I Prescribe Iodine for Breast Pain, Ovarian Cysts, and PMDD
https://www.ivf.com.au/blog/why-is-iodine-important-to-preconception-and-pregnancy-health
https://doctorseaweed.com/blogs/news/can-iodine-deficiency-cause-anxiety-and-depression#
https://bodybio.com/blogs/blog/importance-of-iodine
https://www.acibadem.com.tr/hayat/iyot-eksikligine-dikkat/
