D vitamini diğer vitaminlere oranla farklı bir yere sahip. Çoğu vitamin türü gıdalardan elde edilirken D vitamini ihtiyacımız büyük oranda bedenin kendisi tarafından üretilir. Bedenlerimiz gün ışığına maruz kaldığında ciltteki 7-dehidrokolesterol maddesi D3 vitaminine dönüşür.
Günümüzde D vitamini eksikliği sağlığı etkileyen en temel sorunların başında geliyor. En çok kemik sağlığı ile ilişkilendirilse de yeterli D vitamini almanın bedene pek çok faydası bulunmaktadır. D vitamini beyin fonksiyonları, kemikler, sindirim, bağışıklık, sinir ve kas sisteminin çalışmasına yardımcı olur. Ayrıca bedenin kalsiyum, demir, magnezyum, fosfat ve çinko emilimine katkıda bulunur.
D vitamini eksik olduğunda hastalanma sıklığı artar; kemiklerde ağrı ve yorgunluk hissedilir. Depresyon, bağırsak sorunları ve saçlarda dökülme de D vitamini eksikliği belirtilerindendir.
Son yıllarda güneşin cilde zararları ve cilt kanseri hakkında genel bir bilinçlenme yaşandı. Bunun sonucunda insanlar daha yüksek koruma faktörlü güneş kremleri kullanır oldular ve güneşte zaman geçirme süresi bir hayli düştü. Yalnız güneşten bu kadar uzak kalmak D vitamini eksikliğini tetikledi. Günümüzde dünya nüfusunun %50’sinde D vitamini eksikliği olduğu tahmin ediliyor.
D vitamini eksikliği aşırı kilolu veya obez kişileri daha çok etkilemektedir. D vitamini yağda çözülen bir vitamin türüdür. Yağ içinde hapsolan D vitamini açığa çıkmakta zorlanır. Bedende biriken yağlar D vitamininin kan dolaşımına geçmesine mani olur.
50 yaş üstü kişiler de D vitamin eksikliğinden oldukça fazla etkilemektedir; çünkü böbreklerin D vitamini üretme becerisi 50 yaşından sonra azalır. Bu nedenle 50 yaş üstü kişilerin güneşlenmeyi ihmal etmemeleri, D vitamin içeren gıdaları yemeleri ve sindirim sistemlerini sağlıklı tutmaları gerekir.
Daha çok güneşlenerek ve D vitaminli gıdalar yiyerek vücudunuzdaki vitamini arttırabilirsiniz. Yalnız D vitamini almak bedenin bu vitamini etkin biçimde kullanabildiği anlamına gelmez. D vitamininin metabolize edilmesi için beden bazı enzimlere ihtiyaç duyar. Eğer bağırsaklarda emilim bozukluğu veya iltihaplanma varsa beden mevcut D vitaminini kullanmakta zorlanır. Bu nedenle sağlıklı çalışan bir sindirim sistemi D vitamini yönünden çok önemlidir.
İsterseniz D vitamini eksikliğiyle baş etme yöntemlerine detaylı bir şekilde göz atalım.
1. Güneş alın
Haftada iki kez mevsime göre 5 ile 30 dakika arası güneş kremi sürmeden güneşte kalın. Sabah 10:00 ile öğleden sonra 15:00 arası güneş almak için ideal bir saattir. Eğer yoğun güneş alan bir mevsimdeyseniz güneş yanıklarını önlemek için doğal bir solüsyon kullanmaya çalışın. Markette satılan güneş kremleri güneşi tamamen kestiği için D vitamini alımını engeller.
2. D vitamini içeren gıdalar yiyin
Peynir, yoğurt, yumurta sarısı, yağlı balıklar, badem sütü ve mantar ciddi miktarda D vitamini içerir.
Genel inanışın aksine marketlerde satılan pastörize süt D vitamini içermez. Ancak sentetik D vitamini ile takviye edilen sütlerde D vitamini bulunur.
Doğal olarak, sadece çiğ sütte bir miktar D vitamini bulunur. Yalnız çiğ sütteki D vitamini miktarı sütün alındığı ineğin sağlığına göre değişkenlik gösterir ve sağlam bir D vitamini kaynağı olarak kabul edilmez.
D vitamini içeren gıdaların içinde mantar çok farklı bir yere sahiptir. Mantar insan cildine benzer özellikler gösteren bir bitkidir. Aynı cildimiz gibi mantar da güneş ışığına maruz kaldığında D vitaminini emer. Bazı mantarlar ultraviyole ışık tutularak yetiştirildiğinde içerdiği D vitamini zenginleşir. Mantarı 5 dakika gibi kısa bir süreliğine UV ışığına tutmak bile önemli miktarda D vitamini açığa çıkarabilir.
