Artrit, eklemlerde sertlik, ağrı ve şişlik gibi rahatsızlık veren oluşumları ifade eden geniş bir terimdir.
Artritin pek çok türü vardır ve eller, dizler, kalçalar, hatta ayak parmaklarında ortaya çıkabilir.
Artrit, çocuklar ve gençler de dahil olmak üzere her yaştan insanı etkileyebilir, ancak özellikle yaşlı insanlarda yaygındır.
Romatoid artrit, Türkiye’de ortalama yüz kişiden birinde görülmektedir.
ARTRİTİN OLUŞMA SEBEBİ NEDİR?
Artritin nedenleri, hangi artrit türüne sahip olduğunuza bağlı olarak değişir, ancak bazı faktörler hastalık riskini artırır. Bu faktörler şunlardır:
-
Yaş almak: Yaşla birlikte eklemlerin aşınması ve yıpranması artar. Bu da artrit riskinin artmasına yol açar.
-
Aile geçmişi: Yakın aile üyelerinizde artrit varsa, artrit olma olasılığınız daha yüksektir.
-
Cinsiyet: Erkekler bir artrit türü olan gut hastalığına yakalanmaya daha meyilliyken kadınlar romatoid artrit açısından daha hassastır.
-
Yaralanma: Eklem yaralanmaları gelecekte o bölgede artrit çıkma olasılığını artırabilir.
-
Fazla kilolu olmak: Obezite, özellikle dizler, kalçalar ve omurga üzerinde zorlanma oluşturduğu için obezitesi olan kişilerde artrit görülme olasılığı daha yüksektir.
Şu hayat değişiklikleri artritten kurtulmanıza yardımcı olabilir.
1. KİLONUZU KONTROL ALTINA ALIN:
Kilonuz, artrit semptomları üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Fazla kilo, eklemlerinizde, özellikle dizlerinizde, kalçalarınızda ve ayaklarınızda daha fazla baskı oluşturabilir.
Obeziteniz varsa, mevcut vücut ağırlığının %5’ini kaybettiğiniz andan itibaren sağlığınız iyiye gitmeye başlar. Ancak daha fazla kilo verebilirseniz, hareketliliğiniz büyük oranda artar ve ağrılarınız azalır ve ileriki yıllarda eklemlerinizde oluşabilecek hasarların önüne geçilir.
Bir diyetisyen, hedef kilonuzu belirlemenize ve bu hedefe ulaşmanız için bir program tasarlamanıza yardımcı olabilir.
Artritiniz varsa, yürüyüş, bisiklet, pilates ve yüzme gibi egzersizler yapmak size iyi gelecektir.
2. SAĞLIKLI BİR DİYET İZLEYİN:
Taze meyveler, sebzeler ve işlenmemiş gıdalar açısından zengin bir iltihap giderici diyet, bağışıklık sisteminizi ve genel sağlığınızı destekler.
Farklı çeşitlerde meyve ve sebze yemek genel sağlık için önemlidir. Bu gıdalarla beslenmek ayrıca osteoartrit belirtilerini hafifletebilir ve hatta osteoartritin ilerlemesini önleyebilir.
Bunun nedeni birçok meyve ve sebzede, onlara canlı renklerini veren fitokimyasallar adı verilen bileşiklerin bulunmasıdır.
Fitokimyasallar, hücreleri hasardan koruyan ve vücutta iltihabı azaltan antioksidanlar açısından zengin bileşiklerdir.
Araştırmalar, bu şekilde beslenen ve özellikle vegan ve Akdeniz diyetlerini tercih eden kişilerde hastalık belirtilerinin azaldığını söylemektedir.
3. SAĞLIKLI YAĞLAR YİYİN:
Doğru türde yağları tüketmek, osteoartrit ile başa çıkmaya da yardımcı olabilir.
Araştırmalar, sağlıklı tekli doymamış ve çoklu doymamış yağların osteoartritin kötüleşmesini önleyebileceğini öne sürüyor.
En iyi tekli doymamış yağ kaynakları şunlardır:
-
zeytin, yer fıstığı, kanola ve ayçiçek yağı
-
avokado
-
badem, pekan cevizi ve fındık gibi kuruyemişler
-
kabak ve susam gibi tohumlar
En iyi çoklu doymamış yağ kaynakları şunlardır:
-
uskumru, sardalya, somon, ton balığı gibi yağlı balıklar
-
ceviz ve ceviz yağı
-
keten tohumu, keten tohumu yağı, chia tohumları, kabak çekirdeği
-
soya fasulyesi ve soya ürünleri
-
mısır yağı
-
fındık
4. BOL BOL ZEYTİNYAĞI TÜKETİN:
Zeytinyağı sağlıklı yağlar içinde çok özel bir yere sahiptir. Sızma ve ekstra sızma zeytinyağı, oleokantal adı verilen doğal bir bileşik sayesinde osteoartriti azaltmada yardımcıdır. Oleokantal, yüksek kaliteli ve taze ekstra sızma zeytinyağında boğazda hissedilen keskin, biberimsi ve yakıcı tadı veren bileşiktir. Oleokantal, ibuprofen gibi ilaçlara benzer anti-enflamatuar etkilere sahiptir.
Diyetinizde oleokantal alımını arttığınızda iltihaba neden olan prostaglandinlerin oluşumu azalır.
2005 yılında yapılan bir araştırmada günlük 50 g ekstra sızma zeytinyağı yendiğinde yaklaşık 10 mg oleokantal alındığı ve bunun ağrı kesici olarak düşük bir ibuprofen dozuna eşdeğer olduğu bulunmuştur.
5. YEMEKLERE ZERDEÇAL EKLEYİN:
Hint yemeklerinde yaygın olarak kullanılan sarı baharat zerdeçal, kürkümin adı verilen bir kimyasal içerir. Bu, artrit ağrısı ve enflamasyonunu azaltmaya yardımcı olabilecek antioksidan ve anti-enflamatuar özelliklere sahip olabilir.
Kürküminin iltihap azaltıcı etkisi ayrıca eklemlerinizi aşınma ve yıpranmadan korumaya da yardımcıdır.
2016’da Journal of Medicinal Food dergisinde yayınlanan bir makalede kürküminin eklemlerde sertliği azalttığı ve eklem hareketlerini kolaylaştırdığı anlatılmaktadır.
Zerdeçalı yemeklerinize ekleyebilir veya takviye olarak almayı tercih edebilirsiniz.
Birçok uzman, karabiberdeki aktif bileşenin kürkümin emilimini artırdığını söylemektedir. Bu nedenle zerdeçalı karabiberle birlikte tüketmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.
6. MASAJ YAPTIRIN:
Masaj, genel bir iyilik hissi sağlayabilir ve eklem ağrısı, sertlik ve rahatsızlığı yönetmeye yardımcı olabilir.
2021 yılında yapılan bir çalışma, İsveç masajının, insanların artrit ağrılarını gidermek için aldığı ağrı kesici miktarını azaltmaya yardımcı olabileceğini de bulmuştur.
